Doorslapen

Nachtelijk wakker worden is een groot en veelvoorkomend probleem voor ouders. Als een baby 6 maanden oud is, zou het fysiologisch gezien de nacht moeten kunnen doorslapen en geen nachtvoedingen meer nodig hebben. Echter, 25-50% van de kinderen blijft na 6 maanden wakker worden tijdens de nacht. Problematische nachtelijke waakjes kunnen voorkomen op elke leeftijd, maar komen het meest voor bij baby’s, dreumessen en peuters

Waarom wordt uw kind wakker in de nacht?

Alle kinderen van elke leeftijd worden wakker in de nacht. Deze waakjes komen 4-6 keer per nacht voor. Het probleem is dus niet dat kinderen wakker worden in de nacht, maar meer dat het kind niet uit zichzelf weer in slaap valt. Kinderen die zichzelf weer in slaap kunnen krijgen (‘self-soothers’) worden kort wakker waarbij de ouders zich niet bewust zijn van deze waakjes. Ter vergelijking, ‘signaleerders’ zijn die kinderen die hun ouders alarmeren door te gaan huilen of naar de ouderlijke slaapkamer te gaan bij het wakker worden. De meeste van deze ‘signaleerders’ hebben ongunstige slaapaanvangs-associaties ontwikkeld en hebben dus moeilijkheden zichzelf weer in slaap te krijgen.

Wat zijn slaapassociaties?

Veel ouders ontwikkelen de gewoonte om hun kinderen te helpen bij het inslapen door ze te wiegen, rond te lopen of het kind in hun eigen bed te nemen. Na enige tijd leren kinderen hierop te rekenen op dit soort hulp van hun ouders om in slaap te komen. Alhoewel dit geen probleem hoeft te vormen voor het inslapen rond bedtijd, het kan wel problemen geven als kinderen tijdens de nacht wakker worden en deze hulp weer nodig hebben! Slaapassociaties zijn voorwaarden of dingen die een kind leert nodig te hebben om in te slapen rond bedtijd (zoals wiegen, rondlopen, naast een ouder liggen, dat ene favoriete knuffelbeest). Deze zelfde slaapassociaties zijn dan weer nodig om weer verder te slapen tijdens de nacht. Belangrijk is dus, dat je kind leert zelf in slaap te vallen zodat het ‘s nachts geen assistentie nodig heeft om weer verder te slapen!

Wat kun je zelf doen om je kind te helpen door te slapen?

Er zijn een aantal stappen die je kunt doorlopen om je kind te helpen bij het doorslapen:

Ontwikkel een toepasselijk slaapschema met vroege bedtijden: ironisch genoeg, zal een kind dat oververmoeid is juist vaker wakker worden tijdens de nacht. Laat het kind dus dutjes doen overdag en op tijd naar bed gaan in de avond.
Veiligheidsobject: Probeer een transitievoorwerp te introduceren. Een transitievoorwerp (pluche beest, pop, doekje, dekentje) helpen uw kind om zich veilig en comfortabel te voelen als er geen ouders aanwezig zijn in de nacht. De hechting aan zo’n voorwerp gaat het best als u het voorwerp in de bedtijdrituelen mee laat doen. Probeer dit voorwerp mee te laten doen aan knuffeltijd en troosten. Probeer je kind niet te forceren in de acceptatie van het voorwerp en wees er van bewust dat sommige kinderen niet zomaar een voorwerp accepteren ongeacht hoe lief en knuffelig het voorwerp er dan ook uitziet.

Bedtijdroutine: Zorg voor een regelmatige en vaste bedtijdroutine, waarin kalme en prettige activiteiten een plaatsje hebben, zoals in bad gaan en voorlezen in bed. Vermijd erg actieve activiteiten als buitenspelen, rond rennen en tv/video kijken. De activiteiten die op het laatst plaatsvinden, moeten ook in de slaapkamer gebeuren. Zorg er ook voor dat er geen voedingen meer in bed of in de slaapkamer plaatsvinden vanaf de leeftijd van 6 maanden.
Consistente slaapkameromgeving: Zorg dat de slaapkamer en de verlichting van de kamer hetzelfde is bij naar bed gaan en ontwaken tijdens de nacht.
Stop je kind slaperig maar wakker in bed: Zorg ervoor dat je je kind wakker achterlaat als je het slaperig in bed hebt gelegd. Op deze manier valt het kind uit zichzelf in slaap en heeft het jou niet nodig, ook niet bij de nachtelijke waakjes.
Check-methode: Als je kind schreeuwt of roept naar je, dan herinner je je kind er een keer aan dat het bedtijd is. Als je kind hiermee doorgaat, ga dan even kijken. Wacht daarmee zo lang of zo kort als je kunt. Bij sommige kinderen werkt het goed om altijd te gaan kijken en het geeft hen zekerheid, bij anderen werkt het beter om maar heel af en toe te gaan kijken. Blijf checken of alles wel goed is zolang je kind overstuur is. Deze momenten mogen maar heel kort zijn (max. 1 minuut) en mogen niet leuk zijn, dus liever saai! Probeer je kind niet te troosten of sussen tijdens deze momenten en ga zeker geen discussie aan. Vertel je kind kalm dat het bedtijd is en tijd is om te gaan slapen. Het doel van teruggaan in de slaapkamer is, dat je kind weet dat je er nog bent en voor jou om er zeker van te zijn dat alles in orde is met je kind.
Reageer op je kind tijdens de nacht: In het begin reageer je normaal op je kind met wiegen, voeden of rondlopen. De praktijk leert, dat de meeste kinderen binnen korte tijd gaan doorslapen als zij snel en zelf in slaap vallen rond bedtijd.
Een meer graduele benadering: Sommige ouders denken dat het niet aanwezig zijn tijdens het in slaap vallen van hun kind een te grote stap is voor het kind en voor henzelf. Een meer graduele benadering is dan mogelijk om uw kind zelf in slaap te laten vallen zonder dat je zelf in de kamer bent. Deze methode neemt meer tijd in beslag, maar voelt prettiger aan voor sommige ouders en kinderen. De eerste stap is, je kind wakker maar slaperig in het bed te leggen en dan in de kamer op een stoel te gaan zitten. Als je kind dan zelf in slaap valt, ga je steeds een stukje verder weg van het bed zitten om de 3 à 4 dagen totdat je uiteindelijk op de overloop blijft en niet meer in het zicht zit.
Wees consistent en geef het niet op! De eerste nachten zullen waarschijnlijk niet vanzelf beter gaan en meestal zijn de tweede en derde nacht zelfs slechter dan de eerste nacht. Hoe dan ook zullen binnen enkele weken de verbeteringen duidelijk worden.